1.5 | Ədviyyat, bitki çayları və dərman bitkilərinin sortlarının seçilməsinin əsas meyarları (aspektləri) |
1.6. | Ədviyyat, bitki çayları və dərman bitkilərinin mühüm növ və sortları |
Azərbaycanda becərilən ətirli ədviyyat bitkilərindən zəfəran, sarıçiçək, sabahgülü, soğan, sarımsaq, qırmızı istiot, ağ və qara xardal, nanə, yarpız, cəfəri, şüyüd, tərxun, kərəviz, spanaq, reyhan, cirə, keşniş, razyana və başqaları daha çox iqtisadi və müalicəvi əhəmiyyət kəsb edir. Bu bitkilər xüsusi təsərrüfatlarda becərilir və müxtəlif məqsədlər üçün istifadə edilir.
Yeyinti sənayesinin müxtəlif sahələrində emalından asılı olaraq ətirli ədviyyat bitkilərindən təzə, qurudulub üyüdülmüş, konservatlaşdırılmış halda istifadə olunur.
Ədviyyat bitkilərinin təsnifatı
Tropik və subtropik ölkələrdə yayılan və becərilən ədviyyat bitkiləri
Bitkilər aləmi - regnum Plantae (Vegetabile)
Ali bitkilər yarımaləmi - subregnum Superiores
Toxumlular qurupu - Spermatophyta
Örtülütoxumlular və ya çiçəkli bitkilər qurupu - Angiosperms & Anthophyta
Maqnoliyalar şöbəsi - phylum Magnoliophyta
Maqnoliyalar sinfi - classis Magnoliopsida
Dəfnəçiçəklilər sırası - ordo Laurales
Dəfnəkimilər fəsiləsi - familia Lauraceae Juss.
Darçın cinsi - genus Cinnamomum Schaeff.
Həqiqi darçın ağacı - Cinnamomum verum J. Presl. (= C. zeylanicum Blume - Çin darçını)
Ətirli darçın ağacı - Cinnamomum aromaticum Nees ( = C. cassia Blume - Seylon darçını)
Dəfnə - Laurus
Zanbaqlar sinfi - classis Liliopsida
Quşüzümülər sırası - ordo Asparagales
Nərgizçiçəyikimilər fəsiləsi - familia Amaryllidaceae J. St.-Hil.
Soğan cinsi - genus Allium L.
Əkin sarımsaq-soğanı - Allium sativum L.
Quşüzümükimilər fəsiləsi - familia Asparagaceae Juss.
Quşüzümü cinsi - genus Asparagus
Zəncəfillər sırası - ordo Zingiberales
Zəncəfilkimilər fəsiləsi - familia Zingiberaceae Lindl.
Zəncəfil - genus Zingiber Mi- ll.
Zəncəfil cinsi - Zingiber
Zingiber officinale Roscoe (=Amomum zingiber L.) - Aptek zəncəfili
Hil - Elettaria
Həqiqi hil - Elettaria cardamomum
Benqal hili -Amomum aramoticum
Dairəvi Çin hili - A. slogosum
Dairəvi Yava hili - A. kepulaga